3. Tercera declinación (desinencias)

3. TERCERA DECLINACIÓN:

- La tercera declinación consta de sustantivos de género masculino, femenino y neutro en una proporción similar.

- En la 3ª declinación es donde mejor se aprecia la necesidad de enunciar los sustantivos en nominativo y genitivo singular, ya que la raíz de ambos casos en un mismo nombre suele variar parcialmente.

- Engloba la mayor parte de los sustantivos en latín, por lo que poseen una gran variedad de terminaciones en NOMINATIVO SINGULAR.

- La desinencia de genitivo singular de la 3ª declinación es siempre -is (p.e. pastor-is, ov-is) y la desinencia del dativo y ablativo plural -ibus

- Normalmente, la raíz del nominativo singular sirve para declinar el sustantivo de la 3ª declinación en nominativo y vocativo singular, y la raíz del genitivo singular para el resto (a partir del acusativo singular y todo el plural)

3.1. SUSTANTIVOS MASCULINOS Y FEMENINOS

3.1.1. IMPARISÍLABOS

- Los nombres imparisílabos (cuyo genitivo singular tiene una sílaba más que el nominativo. p.e. pas/tor, pas/to/r-is) tiene el genitivo plural terminado en -um (pastor-um = "de los pastores").

- Algunas de las terminaciones más comunes en NOMINATIVO SING. de los sustantivos masculinos y femeninos imparisílabos de la 3ª declinación son: -O, -OR, -OL,-X, -CEPS y -S. Ejemplos:

SINGULAR

CASO

PASTOR, PASTOR-IS (MASC.)

LEO, LEON-IS

(MASC.)

LEX, LEGIS

(FEMEN.)

PRINCEPS, PRINCIP-IS

(MASC.)

SOL, SOL-IS

(MASC.)

NOMINATIVO

PASTOR

LEO

LEX

PRINCEPS

SOL

VOCATIVO

PASTOR

LEO

LEX

PRINCEPS

SOL

ACUSATIVO

PASTOR-EM

LEON-EM

LEG-EM

PRINCIP-EM

SOL-EM

GENITIVO

PASTOR-IS

LEON-IS

LEG-IS

PRINCIP-IS

SOL-IS

DATIVO

PASTOR-I

LEON-I

LEG-I

PRINCIP-I

SOL-I

ABLATIVO

PASTOR-E

LEON-E

LEG-E

PRINCIP-E

SOL-E

OTROS SUSTANTIVOS:

ARBOR, -ORIS;   AMOR, -ORIS; MERCATOR, -ORIS; GLADIATOR, -ORIS; SOROR, -ORIS.

CAUPO, CAUPON-IS; HOMO, HOMIN-IS

REX, REG-IS;

 

 

 

 

 

 

 

PLURAL

CASO

PASTOR, PASTOR-IS (MASC.)

LEO, LEON-IS

(MASC.)

LEX, LEGIS

(FEMEN.)

PRINCEPS, PRINCIPIS

(MASC.)

SOL, SOLIS

(MASC.)

NOMINATIVO

PASTOR-ES

LEON-ES

LEG-ES

PRINCIP-ES

SOL-ES

VOCATIVO

PASTOR-ES

LEON-ES

LEG-ES

PRINCIP-ES

SOL-ES

ACUSATIVO

PASTOR-ES

LEON-ES

LEG-ES

PRINCIP-ES

SOL-ES

GENITIVO

PASTOR-UM

LEON-UM

LEG-UM

PRINCIP-UM

SOL-UM

DATIVO

PASTOR-IBUS

LEON-IBUS

LEG-IBUS

PRINCIP-IBUS

SOL-IBUS

ABLATIVO

PASTOR-IBUS

LEON-IBUS

LEG-IBUS

PRINCIP-IBUS

SOL-IBUS

 

- La excepción son los nombres cuyo nominativo singular se compone solamente de una sílaba y que tienen dos consonantes delante de la terminación -is de genitivo singular (p.ej. mons, mont-is), cuyo genitivo plural termina en -ium (p.e. mont-ium)

 

SINGULAR

CASO

MONS, MONT-IS

(MASC.)

URBS, URB-IS

(FEMEN.)

NOMINATIVO

MONS

URBS

VOCATIVO

MONS

URBS

ACUSATIVO

MONT-EM

URB-EM

GENITIVO

MONT-IS

URB-IS

DATIVO

MONT-I

URB-I

ABLATIVO

MONT-E

URB-E

OTROS SUSTANTIVOS:

 

ORBS, ORBIS

 

PLURAL

CASO

MONS, MONT-IS

(MASC.)

URBS, URB-IS

(FEMEN.)

NOMINATIVO

MONT-ES

URB-ES

VOCATIVO

MONT-ES

URB-ES

ACUSATIVO

MONT-ES

URB-ES

GENITIVO

MONT-IUM

URB-IUM

DATIVO

MONT-IBUS

URB-IBUS

ABLATIVO

MONT-IBUS

URB-IBUS

 

 

 

 

 

3.1.2. PARISÍLABOS

- Los nombres parisílabos que, en singular, tienen el mismo número de sílabas en el nominativo que en el genitivo (p.e. ci/vis, ci/v-is) tienen el genitivo plural terminado en -ium (ej. civ-ium).

- Algunas de las terminaciones más comunes en NOMINATIVO SING. de los sustantivos masculinos y femeninos parisílabos de la 3ª declinación son: -IS,-ES o -ER. Ejemplos:

SINGULAR

CASO

CIV-IS, CIV-IS

(MASC.)

OV-IS, OV-IS

(FEMEN.)

NUB-ES, NUB-IS

(FEMEN.)

NOMINATIVO

CIV-IS

OV-IS

NUB-ES

VOCATIVO

CIV-IS

OV-IS

NUB-ES

ACUSATIVO

CIV-EM

OV-EM

NUB-EM

GENITIVO

CIV-IS

OV-IS

NUB-IS

DATIVO

CIV-I

OV-I

NUB-I

ABLATIVO

CIV-E

OV-E

NUB-E

 

PLURAL

CASO

CIV-IS, CIV-IS

(MASC.)

OV-IS, OV-IS

(FEMEN.)

NUB-ES, NUB-IS

(FEMEN.)

NOMINATIVO

CIV-ES

OV-ES

NUB-ES

VOCATIVO

CIV-ES

OV-ES

NUB-ES

ACUSATIVO

CIV-ES

OV-ES

NUB-ES

GENITIVO

CIV-IUM

OV-IUM

NUB-IUM

DATIVO

CIV-IBUS

OV-IBUS

NUB-IBUS

ABLATIVO

CIV-IBUS

OV-IBUS

NUB-IBUS

 

-  Excepciones: pater (padre), mater (madre), frater(hermano), senex, iuvenis y canis, cuyo genitivo plural termina en -um (p.e. patr-um)

SINGULAR

CASO

PATER, PATR-IS

(MASC.)

SENEX, SEN-IS

(FEMEN.)

CAN-IS, CANIS

(FEMEN.)

NOMINATIVO

PATER

SENEX

CANIS

VOCATIVO

PATER

SENEX

CANIS

ACUSATIVO

PATR-EM

SENEM

CAN-EM

GENITIVO

PATR-IS

SEN-IS

CAN-IS

DATIVO

PATR-I

SEN-I

CAN-I

ABLATIVO

PATR-E

SEN-E

CAN-E

 

 

 

 

PLURAL

CASO

PATER, PATR-IS

(MASC.)

SENEX, SEN-IS

(FEMEN.)

CAN-IS, CANIS

(FEMEN.)

NOMINATIVO

PATR-ES

SEN-ES

CAN-ES

VOCATIVO

PATR-ES

SEN-ES

CAN-ES

ACUSATIVO

PATR-ES

SEN-ES

CAN-ES

GENITIVO

PATR-UM

SEN-UM

CAN-UM

DATIVO

PATR-IBUS

SEN-IBUS

CAN-IBUS

ABLATIVO

PATR-IBUS

SEN-IBUS

CAN-IBUS

 

3.2. SUSTANTIVOS NEUTROS

- Los nombres neutros de la 3ª declinación cuyo nominativo singular termina en -e (p.e. mar-e), -al (p.e. animal) o -ar, tienen un ablativo singular terminado en -i - en lugar de en -e - (p.e. mar-i, animal-i) y su genitivo plural en -ium (mar-ium, animal-ium)

SINGULAR

CASO

CORPUS, CORPOR-IS /

OPUS, OPER-IS

NOMEN, NOMIN-IS /

FLUMEN, FLUMIN-IS

ANIMAL, ANIMAL-IS /

MARE, -IS

NOMINATIVO

CORPUS / OPUS

NOMEN / FLUMEN

ANIMAL / MARE

VOCATIVO

CORPUS / OPUS

NOMEN / FLUMEN

ANIMAL / MARE

ACUSATIVO

CORPUS / OPUS

NOMEN / FLUMEN

ANIMAL / MARE

GENITIVO

CORPOR-IS / OPER-IS

NOMIN-IS / FLUMIN-IS

ANIMAL-IS / MAR-IS

DATIVO

CORPOR-I / OPER-I

NOMIN-I / FLUMIN-I

ANIMAL-I / MAR-I

ABLATIVO

CORPOR-E / OPER-E

NOMIN-E / FLUMIN-E

ANIMAL-I / MAR-I

 

PLURAL

CASO

CORPUS, CORPOR-IS /

OPUS, OPER-IS

NOMEN, NOMIN-IS /

FLUMEN, FLUMIN-IS

ANIMAL, ANIMAL-IS /

MARE, -IS

NOMINATIVO

CORPOR-A / OPER-A

NOMIN-A / FLUMIN-A

ANIMAL-IA / MAR-IA

VOCATIVO

CORPOR-A / OPER-A

NOMIN-A / FLUMIN-A

ANIMAL-IA / MAR-IA

ACUSATIVO

CORPOR-A / OPER-A

NOMIN-A / FLUMIN-A

ANIMAL-IA / MAR-IA

GENITIVO

CORPOR-UM / OPER-UM

NOMIN-UM / FLUMIN-UM

ANIMAL-IUM / MAR-IUM

DATIVO

CORPOR-IBUS / OPER-IBUS

NOMIN-IBUS / FLUMIN-IBUS

ANIMAL-IBUS / MAR-IBUS

ABLATIVO

CORPOR-IBUS / OPER-IBUS

NOMIN-IBUS / FLUMIN-IBUS

ANIMAL-IBUS / MAR-IBUS






Comentarios